Hướng dẫn thêm sách vào máy đọc Kobo | Phần 2: Chuyển đổi định dạng sách (convert)

Phần này sẽ hướng dẫn đầy đủ các cách thức cần thực hiện với người dùng đọc sành sỏi và cập nhât sách mới mà kho sách chia sẻ không có. Giúp bạn đọc có sách đẹp nhất, mượt nhất bằng cách chuyển đổi định dạng sách (convert ebook) trên Kobo.

1. Các loại định dạng Ebook phổ biến

Chúng ta cần hiểu 1 chút về các loại định dạng dữ liệu chính như sau:

a. OEB -> EPUB: Dựa trên html, css, xml  → nội dung “reflow” linh hoạt theo mọi màn hình. (Là chuẩn eBook phổ biến nhất thế giới). Định dạng này gần gũi nhất với định dạng webside html, có thể dàn trên nhiều kích thước màn hình khác nhau và không ngắt trang. Thực tế cùng là đuôi epub, nhưng có 2 phiên bản là epub2 (2007) và epub3 (2019). Phiên bản epub3 hiện tại được cập nhật từ là epub3.2 (cập nhật theo nền tảng HTML có update, ngoài ra còn hỗ trợ âm thanh, video).

b. TXT: Văn bản thuần túy text, không có định dạng (non style), không bao gồm css. Loại này chỉ có ký tự đơn thuần. Xuất hiện sớm nhất từ 1970s. Dung lượng nhỏ, không trình bầy.

c. PDF, CBZ, DjVu… : Dạng tranh, dạng rastor giữ nguyên bố cục, giống bản in. Không “reflow” tự co giãn theo màn hình nhỏ. Hợp với các bạn đọc Manga hoặc tài liệu chuyên ngành. Dung lượng khá lớn do đơn vị lưu trữ là các chấm pixel và tọa độ của chúng trên màn hình.

d. DOC -> DOCX: Định dạng văn bản phổ biến nhất. Chính là dạng text có thêm style và có chia màn hình dạng khổ giấy in, có thể bắt gặp dạng này đã chuyển đổi sang PDF.

e. PRC -> MOBI -> AZW / AZW3 -> KF8: Bắt đầu từ Palm, sau đó đến Mobipocket Reader rồi được Amazon mua lại. Hỗ trợ nén, chú thích, đánh dấu có hỗ trợ bảo mật DRM (Digital Rights Management) do bản quyền là mũi nhọn kinh doanh chính của Amazon, KF8 hỗ trợ hình ảnh, layout phức tạp.

f. IBA:  Định dạng của Apple. Hỗ trợ đa phương tiện.

Hiện tại có 3 định dạng phổ biến nhất là pdf, epub và azw3 

Khác nhau lớn nhất của PDF là cố định bố cục, cả hiển thị và tối ưu hiệu năng trên máy đọc đều không tốt. Nhiều bạn chưa dùng máy đọc hoặc mới dùng cũng không hiểu rõ nên thường hỏi máy nào đọc PDF tốt. Thực tế các bạn nên tránh định dạng PDF trên máy đọc, hãy tìm tài liệu liên quan không phải PDF trước, cách đó mang lại trải nghiệm tốt hơn và dễ dàng hơn. PDF cần màn hình lớn, chip mạnh, ngốn pin, phải sạc nhiều, những đặc điểm đó mất đi sự thú vị hấp dẫn mà riêng máy đọc tự nhiên có: gọn nhẹ, cầm dễ chịu, đọc liên tục không phải sạc pin, trải nghiệm lật trang nhanh nhậy, không bị ám loang, phóng chữ to nhỏ theo sở thích….Các bạn hãy nghĩ đến PDF sau khi bạn đọc hết epub, khi bạn đọc nhiều cần nuốt chữ ít chuyển trang, khi bạn đọc nhiều tài liệu chuyên ngành và manga.

Hai định dạng còn lại khác nhau bởi sự bảo mật về bản quyền. Nếu các bạn copy file mobi hay prc vào Kobo sẽ không đọc tốt và bị đơ do bảo mật DRM. Ở Kindle cũng không thể đọc được file đã bảo mật DRM  nếu không đúng thiết bị mua bản quyền. Hoặc copy file sách định dạng epub2 cũ vào thiết bị mới, quá trình đọc sẽ có thể bị khựng hoặc không mượt.

Do sự phổ biến của định dang   epub , hiện nay Kindle đã hỗ trợ người dùng gửi file  epub theo email tài khoản để vào kindle cùng kiểm soát bản quyền với sách tiếng Anh, sách của bạn có thể tự nhiên biến mất, tài khoản bị khóa nếu vi phạm sách do kindle mua bản quyền… Các bạn dùng kindle khi đọc sách ngoại văn cần thận trọng trong cách gửi sách và đồng bộ sách.

2. Các phần mềm chuyển đổi định dạng tốt nhất

a. Dạng tranh

Nếu là file tranh thì bạn không thể đổi. Các phần mềm convert dạng tranh không thể hoạt động tốt sang dạng text trừ khi dùng AI đọc và viết lại. Công tác này cũng mất rất nhiều công sức, tài nguyên.

Khi làm việc với PDF được tạo ra dạng text có thể cài Koreader để đọc file dạng này nhờ tính năng Reflow dàn trang. Cách khác là convert lại rồi biên soạn lại. Hiện tại webside: https://www.ilovepdf.com hỗ trợ chuyển đổi định dạng  pdf  sang dạng  docx   và  txt tốt nhất hiện nay.

b. Định dạng của Kindle và phá mã bảo mật

Với các định dạng prc, mobi, azw3, kf8 của kindle bạn cần conver sang epub và cần phá mã bảo mật DRM. Khi cứ thấy chữ DRM có nghĩa là thiết bị được giữ bản quyền. 3 công cụ thường dùng trong trường hợp này các bạn có thể download theo link sau (Tùy mức độ bẻ khóa và lượt bớt style các bạn nên chọn):

– Any eBook Converter giữ định dạng sách, style tốt nhất.

– Epubor Ultimate Converter: khá hiệu quả và nổi tiếng.

– eBook DRM Removal Bundle gọn nhẹ, cơ học phá gần như bỏ hết định dạng về gần với .TXT, bạn cần biên tập lại style nếu muốn có sách đẹp như ý.

Link down bộ công cụ: hlaconvertapp

Webside dùng để chuyển đổi đa dạng các định dạng tốt nhất hiện nay bạn có thể tham khảo là https://convertio.co/

Ngoài 3 phần mềm gọn trên còn có Calibre: được người dùng nhiều nhất và mạnh mẽ nhất, hỗ trợ đa năng, đa dạng định dạng nhất lại miễn phí.

3. Cách biên tập sách điện tử

Sau khi tìm hiểu về định dạng sách điện tử các bạn biết rằng file ebook sẽ đẹp nhất và gần gũi nhất với các bạn biết về lập trình web, biên tập dưới dạng webside với code CSS rồi convert sang. Và những người thường biên tập sách sẽ rất chuộng Sigil bởi có tính năng  WYSIWYG (What You See Is What You Get, xem trước nội dung của bảng mã html).

Tuy nhiên phần đa người dùng máy đọc không nhất thiết phải dùng các công cụ trên cho rối rắm. Các bạn cứ biên tập ebook dạng văn bản Word dạng docx với style cho vừa ý (lưu ý định dạng doc cũ các phần mềm convert không nhận). Phần ngắt trang sau khi convert sang epub sẽ tự động mất đi và không can thiệp gì vào các đầu trang, chân trang (Header & Footer).

Trường hợp cuốn sách có nhiều style rối bạn đổi sang txt bỏ hết style, sẽ phải sửa nhiều hơn vì phải định dạng lại toàn bộ nhưng sẽ có ebook đẹp như ý.

Trong khi biên tập style từng loại tiêu đề text trong file docx:

– Bảng mã UTF-8: Dùng unikey toolkit để đổi bảng mã với các loại tài liệu cũ sử dụng bảng mã cổ như TCVN3, VNI…

– Tạo style với 3 định dạng quan trọng nhất:

Normal: Với loại chữ bình thường, ưu tiên font bạn thích.

Heading1: Tiêu đề các chương.

Heading2: Tiêu đề các mục.

Cần tạo phím tắt cho các loại tiêu đề để mỗi khi quét và ấn phím nhanh hơn. (Modify → Format → Shotcut key → Press new shotcut key)

– Khi định dạng xong style bạn vào References → Table of Contents để tạo mục lục cho sách. Ebook sau này sẽ có link từ mục lục đến các chương để các bạn tiện chuyển đổi khi đọc.

Việc bạn làm gần như tương đương với người biên soạn sách điện tử. Nếu lười cứ đi tìm cuốn có người sửa rồi sẽ nhàn hơn là tự phải biên soạn.

4. Calibre

5. HLA-CSS

Sự khác nhau lớn nhất của định dạng .txt cổ và định dạng  .epub hiện đại nằm ở style của chữ: mầu sắc, kích thước, loại font, căn lề, bố cục, …. Đôi khi cùng 1 file .epub nhưng phần code css của file này được áp dành riêng cho 1 loại thiết bị, ngoài ra code html, metadata  sẽ khiến máy đọc không chỉ không hiển thị tốt thậm chí treo đơ.

Có thể download file HLA-css.exe để đổi mã CSS này nhanh chóng, hàng loạt cả folder trước khi copy vào máy. Công cụ giúp:

– Thêm kobo spans giúp lưu trữ tiến trình đọc và nhớ note trên file.

– Sửa lại hết đoạn mã css.

– Sửa lại metadata và html.

– Text rendering: tối ưu font smoothing và line spacing.

– Sentence segmentation : xử lý tốt hơn việc tách câu (dấu chấm, dấu hỏi, dấu than…) phù hợp với Kobo.

 Sau đó bạn có thể copy vào máy đọc. Hiển thị đặc biệt tốt với truyện tranh. Đây là công cụ chỉ dành riêng cho khách hàng mua máy không public.