Công nghệ màn hình EInk mà các máy đọc sách đang sử dụng mang đến một trải nghiệm tuyệt vời hơn trên điện thoại và máy tính, không chỉ làm cho mắt cảm thấy thoải mái hơn mà còn giữ được sự sảng khoái suốt thời gian dài.
1. Tại sao màn hình E-Ink lại đặc biệt?
Màn hình E-Ink tạo ra hình ảnh chân thực, không làm tổn thương mắt, giống như bạn đang đọc trên tờ giấy thực sự. Nó cho phép vẽ mực thành tranh trực tiếp lên màn hình mỗi lần chuyển trang, hình ảnh hiển thị chân thực không làm tổn hại cho mắt. Điều đặc biệt là nó tiêu tốn rất ít năng lượng (trừ khi sử dụng các thiết bị os nặng như Android hoặc Window phone).
2. E-Ink hoạt động như thế nào?
Màn hình E Ink sử dụng các bong bóng nhỏ chứa mực trắng và đen. Khi có điện tích, các bong bóng này chuyển đổi màu sắc để tạo ra hình ảnh. Khi không có điện tích, mực vẫn giữ lại trên bề mặt mà không cần nguồn điện để duy trì. Điều này tạo ra một “bức tranh” của sách trên màn hình mà không cần tần số quét, nháy lập lại (VD 120hz là 120 lần nháy mỗi giây).
3. Hành trình phát triển của E-Ink
Khởi nguồn ý tưởng (1970s)
Ý tưởng về giấy điện tử tiết kiệm năng lượng đã xuất hiện từ thập niên 1970. Xerox PARC là những người tiên phong nghiên cứu nhưng chưa thể hiện thực hóa được.
Đột phá từ MIT (1995-1997)
MIT lab tiếp nối ý tưởng và nghiên cứu từ năm 1995. Ban đầu họ nghiên cứu theo hướng tạo ra quả bóng 2 mặt mầu đen và trắng di chuyển và sắp xếp lại theo tác dụng của năng lượng điện. Vấn đề là không thể tạo ra những quả bóng 2 mặt nhỏ như vậy.
Bước ngoặt năm 1997: Thay vì dùng quả cầu hai mặt, họ sử dụng cả hai loại hạt riêng biệt (đen và trắng) cùng lúc. Albert, Comiskey, Jacobson, Russ Wilcox và Jerome Rubin đã thành lập E-Ink Corporation – một công ty con của E-Ink Holdings (Đài Loan).
Sản phẩm đầu tiên
Công nghệ này đã tạo ra thế hệ máy đọc sách điện tử di động đầu tiên với khả năng hiển thị văn bản và đồ họa độ phân giải cao, đồng thời tiết kiệm pin tối đa. Các thiết bị tiên phong như Hanlin V2 và Sony Portable Reader PRS-500 đã ra đời.
Lan rộng ứng dụng
E-Ink sau đó được nhiều thương hiệu lớn áp dụng: Kobo, Sony Reader, Motorola F3, Barnes & Noble Nook, Kindle, Txtr Beagle.
4. Sự tiến hóa của công nghệ E-Ink qua các thế hệ:
E-Ink Pearl (2011)
- Tăng độ tương phản 50%
- Tỉ lệ tương phản: 10:1
- Đồng thời phát triển thế hệ nghiên cứu Mobius và Triton
E-Ink Carta (2013) – Bước tiến lớn
- Thế hệ thứ 4 của công nghệ màn hình đơn sắc
- Độ tương phản tốt hơn Pearl 50%
- Tỉ lệ tương phản: 15:1
- Cải tiến đột phá: Tối ưu hóa việc chuyển trang bằng cách di chuyển thông minh các hạt mực từ trang trước sang trang sau mà không cần làm mới hoàn toàn
- Kết quả: Tốc độ chuyển trang nhanh đến mức gần như không còn nhận ra độ trễ
Lưu ý: Đến năm 2015, công nghệ E-Ink Carta vẫn còn đắt đỏ và chưa phổ biến. (Tham khảo https://goodereader.com/blog/e-paper/e-ink-carta-display-screens-are-more-accessible tạm dịnh: E-Ink Carta ngày càng trở nên hợp túi tiền).
- Thiết bị sử dụng: Kindle Paperwhite 2nd (2013 – $119) | PocketBook Touch Lux 3 (2015 – $115) |
E-Ink Carta HD (2014)
- Độ phân giải : 300 PPI
- Thiết bị sử dụng: Kindle Voyage (2014) | Tolino Vision 2 (2014) | Kindle Paperwhite thế hệ 3, 4| Kobo Glo HD (2015) | Nook GlowLight Plus (2015)| Kobo Clara HD (2018)| | Kobo Forma (2018) | Kobo Libra H20 (2019) | Kobo Nia (2020)
E-Ink Carta 1000 (2021)
- Tương phản tăng hơn 50% so với Carta thường
- Tỉ lệ tương phản: 22:1
- Đánh dấu: Chi phí sản xuất được tối ưu, công nghệ trở nên phổ biến hơn
- Thiết bị đầu tiên: | Kobo Elipsa |
E-Ink Carta 1200 (2021)
- Tương phản tăng 20% so với Carta 1000
- Tỉ lệ tương phản: 27:1
- Ra mắt trên: Kobo Libra 2 và Kobo Sage (9/2021) | Kobo Clara 2E (10/2022)
E-Ink Carta 1300 (2024) – Đỉnh cao hiện tại
- Tương phản tăng 20% so với Carta 1200
- Tỉ lệ tương phản: 33:1
- Thiết bị tiêu biểu: Kobo Clara BW – máy đọc có độ tương phản sắc nét nhất trong lịch sử E-Ink đen trắng (tính đến 2025)
5. Kỷ nguyên màn hình E-Ink màu
Thách thức ban đầu
Ngay từ đầu, MIT lab đã có tham vọng tạo ra hệ thống đa màu linh hoạt như E-Ink màu hiện tại. Tuy nhiên, sản phẩm khó sản xuất, chi phí cao và tuổi thọ ngắn do sự va đập giữa các hạt trong dung dịch, khiến việc thương mại hóa trở nên khó khăn.
Đột phá năm 2024
Tháng 4/2024: Kobo chính thức công bố thành công trong phát triển thiết bị E-Ink màu với:
- Chất lượng hiển thị tốt
- Độ bền cao
- Giá cả có thể thương mại hóa
- Đánh dấu sự khởi đầu của kỷ nguyên E-Ink màu
Ưu điểm vượt trội của E-Ink màu
Kobo Clara Colour và Kobo Libra Colour mang đến:
Cho sách tranh: Hiển thị màu sắc sống động với sắc thái tinh tế
Cho sách chữ:
- Bìa sách đầy màu sắc
- Ghi chú màu sống động
- Nền sách màu vàng tự nhiên từ lớp hiển thị màu (không phải từ đèn nền vàng)
Mẹo sử dụng: Khi đọc sách chữ trên máy đọc màu, chỉ cần tăng độ sáng đèn nền cao hơn so với máy đọc đen trắng để có hình ảnh sống động và đẹp mắt hơn.
Hướng phát triển sau 2025: Kobo dự kiến đang phát triển sự kết hợp cả phần cứng và phần mềm để máy đọc mầu có cặp mầu tương phản giữa chữ và nền không đơn điệu như máy đọc đen trắng. Ở thời điểm hiện tại các phiên bản máy đọc mầu khi đọc sách đen trắng vẫn chỉ có lựa chọn chữ đen nền trắng hoặc vàng, chưa mang lại đột phá ưu điểm của máy đọc mầu, thậm chí độ tương phản còn kém hơn và ngốn nhiều pin hơn để bật đèn nền cao, hao pin hơn.
Cuộc đua của các thương hiệu
Amazon cũng nhanh chóng theo đuổi xu hướng này, tuy nhiên chậm hơn Kobo khoảng nửa năm và ra mắt sản phẩm E-Ink màu vào tháng 11/2024.
HLASTORE.VN
- Tìm hiểu Eink (phần 1): Công nghệ, lịch sử hình thành và phát triển màn hình máy đọc sách Eink
- Lựa chọn thiết bị đọc phù hợp (phần 2): So sánh máy đọc sách 6 inch
- Lựa chọn thiết bị đọc phù hợp (phần 3): So sánh máy đọc sách 7 inch
- Lựa chọn thiết bị đọc phù hợp (phần 1): Hướng Dẫn Kinh Nghiệm Chọn Máy Đọc Sách Phù Hợp
- Tìm hiểu về Eink (phần 2): Các hãng máy đọc sách, ngoài máy đọc sách Kindle và Kobo còn các thương hiệu máy đọc sách Eink nào?